TRẦN KIÊM ĐOÀN
THIỀN CHÁNH NIỆM
ĐẠO PHẬT VIỆT NAM Ở PHƯƠNG TÂY
Phật
giáo phương Đông, đặc biệt là Phật giáo Việt Nam, trong gần nửa thế kỷ
qua đă mang lại cho con người và xă hội phương Tây một món quà tinh thần
đáng quư: Thiền Chánh Niệm (mindfulness meditation).

Chùa Tam Bảo
Sau hai cuộc chiến tranh
thế giới và cuộc Chiến tranh Việt Nam, con người đă thấm thía với hoàn
cảnh loạn động vể cả thể chất lẫn tinh thần. Chiến tranh liên miên đă
đưa nhân loại vào núi xương, biển máu. Với bản tâm náo động, con người
hoảng hốt chối bỏ cả chính ḿnh để tự nguyện hay bắt buộc lăn ḿnh vào
cuộc chiến. Khi tiếng súng đă im bặt, người ta vẫn c̣n bị quán tính chi
phối, điên đảo nh́n nhau. Nhu cầu “tịnh hoá” trở thành một khát vọng
tinh thần để giữ sự cân bằng cho trí óc và lương tri.
Với “bóng đè” chiến tranh c̣n nặng nề trong kư ức và tâm hồn, con người
cần nhu cầu an lạc mà bản chất tĩnh lặng của đạo Phật hiện ra như một
đáp án, một con đường hoá giải lư tưởng cho vấn đề.
Hiện nay, sau gần năm mươi năm sống xa quê, những chùa viện Phật giáo
của người Việt Nam sống khắp nơi trên thế giới đạt đến con số ngh́n;
trong đó, tập trung đông nhất là tại Hoa Kỳ mà đặc biệt là những vùng
đông dân cư người Việt.
Tuy nhiên, đă nhiều thập niên đi qua mà số chùa có các Phật tử, thành
viên và tham dự viên người bản xứ và nước ngoài đến sinh hoạt thường
xuyên chiếm tỷ số c̣n quá ít. Các chùa Việt Nam thường có số người ngoại
quốc đến sinh hoạt lẻ tẻ chừng năm bảy người. Nhưng chùa Việt có số
lượng người Mỹ đến sinh hoạt hằng trăm th́ tôi mới chỉ thấy được duy
nhất lần đầu ở chùa Tam Bảo.
Trong chuyến đi dài ngày “Viếng chùa mùa Xuân”, tôi có dịp đến viếng và
tham gia sinh hoạt tại chùa Tam Bảo ở Baton Rouge, tiểu bang Louisiana,
Hoa Kỳ. Tối nay, thứ Sáu (1-3-2019) có lớp Thiền Chánh Niệm của chùa
dành riêng cho người Mỹ. Được biết là lớp thiền tập nầy được mở ra và
sinh hoạt liên tục đă hơn mười năm nay.

Lớp Thiền chiều thứ Sáu chùa Tam Bảo
Lớp Thiền Chánh Niệm được tổ chức hằng tuần vào tối
thứ sáu lúc 7:30pm và chấm dứt lúc 9:00pm. Tối nay, tôi đă trực tiếp
tham dự với gần 80 người khác. Các tham dự viên trong độ tuổi từ 20 đến
60, hầu hết là người Mỹ da trắng. Các học viên được sắp xếp ngồi ngay
ngắn trên bồ đoàn ở tư thế bán già. Sau lễ Phật nhẹ nhàng niệm danh hiệp
Phật Bổn sư Thích Ca và Bồ tát Quán Thế Âm, thầy trụ tŕ Thích Đạo Quảng
hướng dẫn pháp thoại về đề tài: “Làm thế nào để biến kẻ thù thành bạn”
(How to Turn Enemies into Friends) hay làm thế nào để sống có ít kẻ thù
và có nhiều bạn hữu.
Thật ra, với những đề tài như thế này th́ không có ǵ mới mẻ trong xă
hội phương Đông cũng như phương Tây. Cái mới ở đây là nh́n qua nhăn quan
Phật giáo. Thầy Đạo Quảng có sự khéo léo của một hành giả hơn là diễn
giả khi thầy không bị dính mắc vào ngôn ngữ đầy thuật ngữ chuyên khoa
của một giáo sư đang giảng dạy môn Tâm Lư Trị Liệu Nhân Văn Hiện Sinh
(Existential Humanistic Psychotherapy).
Hôm nay thầy là một “thôn tăng” nói chuyện b́nh dân bằng ngôn từ trong
sáng, dễ hiểu với một tập thể đủ mọi tŕnh độ trong hiện thực đời
thường. Sự lănh hội nội dung đề tài tu học của người tham dự được thể
hiện rơ nét qua những lời phát biểu của họ ngay sau bài giảng của Thầy.

Thầy Đạo Quảng
Sau buổi sinh hoạt Thiền Chánh Niệm, tôi có dịp hỏi
chuyện và trao đổi ư kiến với một số người Mỹ ở nhiều độ tuổi khác nhau
từ trong khoá học. Tuy mỗi người có một hoàn cảnh khác nhau nhưng những
điểm chung khiến họ gặp nhau ở nơi này v́ họ đều có nhu cầu của một đời
sống tâm linh và sự khao khát học những cái mới. Phần đông đều có những
vấn đề về đời sống như gia đ́nh xung đột, vợ chồng bất ḥa, con cái ra
ngoài lề xă hội... nên khi họ được biết đến đạo Phật như là một đạo của
Từ bi, Trí tuệ và An lạc th́ họ t́m đến để mong có một sự học hỏi, chia
sẻ và hoá giải với người thân, với hoàn cảnh và trong tâm hồn của họ.
Không khí nghiêm túc mà cởi mở và vui tươi, phong cách ứng xử nhẹ nhàng
mà đầy hỗ trợ, tương kính... trong suốt buổi sinh hoạt hôm nay là những
dấu hiệu cụ thể của một buổi tu học thành công.
Sáng nay, tôi có dịp phỏng vấn thầy Đạo Quảng về những yếu tố nào đă
khiến cho người ngoại quốc tin tưởng vào các lớp học tọa thiền của chùa
viện Phật giáo Việt Nam như trường hợp chùa Tam Bảo, thầy đă có ư kiến
rằng:
- Khung cảnh trang nghiêm và thanh tịnh của chùa thường gây sự chú ư và
quan tâm đầu tiên của khách thập phương đặc biệt là người ngoại quốc.
Chùa Tam Bảo nằm trong khung cảnh thiên nhiên xanh mát của rừng sồi Live
Oak Tree trên một diện tích trước sau gần tám mẫu là một lợi điểm về
quang cảnh.
- H́nh thức thờ phụng trang nghiêm mà đơn giản sẽ không gây cảm giác
“phản cảm” cho những người thuộc về các tôn giáo khác mà đặc biệt là
người Mỹ phần lớn đều theo đạo Tin Lành, đạo Công Giáo. Thật vậy, trên
bàn thờ cũng như ngoài khuôn viên chùa Tam Bảo chỉ có một tượng Đức bổn
sư Thích ca và tượng Quán Thế âm bằng thạch cao trắng. Ngoài ra không có
những tượng đài khác màu mè như thường thấy ở chùa viện nhiều nơi khác.
- Nhưng quan trọng nhất vẫn là vai tṛ của người thầy hướng dẫn. Thầy
Đạo Quảng là một tiến sĩ ngành Tâm Lư học hiện đang giảng dạy ở đại học
Xavier University of Louisiana. Ngoài ra, Thầy cũng là một chuyên viên
tham vấn của các trung tâm cai nghiện ở địa phương và dành nhiều th́ giờ
tham gia các công tác từ thiện xă hội với nhiều cộng đồng dân tộc khác
nhau nên có sự quen biết tương đối khá rộng răi.
Thật ra, khuynh hướng của đạo Phật khẳng định rằng không có một sự thành
h́nh hay thành tựu nào là do một hay vài nguyên nhân đơn lẻ tạo nên cả
mà luôn luôn có một sự tổng hợp nhiều điều kiện thường được gọi là
“duyên” để tác tạo nên.
Nhân chuyến viếng thăm chùa Tam Bảo người viết xin được ghi lại một vài
nét mà ḿnh trực tiếp chứng kiến - mắt thấy tai nghe - với ước mong rằng
những chùa viện Phật giáo Việt Nam sẽ là những trung tâm thu hút người
ngoại quốc càng đông càng tốt. Đó là hiện tượng sinh động và điều kiện
“ắt có” trên đường giới thiệu văn hoá Phật giáo và hoằng dương chánh
pháp.
Chùa Tam Bảo 3-3-2019
Trần Kiêm Đoàn
kư sự / hồi ức
|